Vijf weken zwanger, vervang 'miskraam' door 'zwangerschapseinde' & een pleidooi voor openheid
Abonneer en blijf op de hoogte van seksualiteitszaken anno nu: actualiteiten, overpeinzingen en lees-kijk-luistertips.
Mijn naam is Anna Marah Jansen, ik spreek & schrijf over seks. Regelmatig in de media of op een podium voor sekspositieve seksuologische perspectieven. Volg Sekswijzer op IG en luister podcastreeks Thanks for Coming - The Sex Ed You Wish You ‘d Had. Mijn eerste boek verschijnt bij Maven Publishing.
Ik was 5 weken zwanger
Zoals vele dertigers die gelukkig zijn met hun partner en een licht ambivalente kinderwens hebben, liet ook ik mijn spiraal (Kyleena, aanrader wat mij betreft) verwijderen. Geen ovulatietesten, cyclus-app en al helemaal niet seksen omdat het moet. Seks op gezette tijden leek me verschrikkelijk, en zo een haast hadden we nu ook weer niet. Seks op ongezette tijden met de mogelijkheid op een baby vond ik wel spannend. Zo geschiedde.
We wisten het 5 dagen
Op donderdagavond betaalde ik mijn studieschuld (zo goed als) af, op vrijdagmiddag tekenden we voor ons nieuwe huis en op zaterdagochtend ontdekten we dat ik zwanger was. Allebei schrokken we. Ik deed nog een test. Ook positief. Dit leek geen goede timing, we gingen verbouwen, ik heb geen vast inkomen, weg vrijheid, kortom: help. Na drie minuten belde ik mijn zus, zij reageerde op de beste manier denkbaar: “Annie, we gaan er toch helemaal voor zorgen dat dit goedkomt!” Het feit dat ze ‘we’ zei, opende mijn hart naar het feit dat ik niet alleen was. Natuurlijk kwam het goed. Zondag vroegen mijn geliefde en ik ons af of we eigenlijk wel bij ‘de mensen met kinderen wilden horen’ (wat dat ook moge betekenen) en zei ik huilend dat ik absoluut geen kinderwagen wilde. Hij antwoordde dat we die niet namen. En hoe zou mijn onregelmatige vrije reislustige all over the place leven eruit gaan zien? Maandag wist ik zeker dat ik dit kindje wilde houden. Tegelijkertijd realiseerde ik me wat een groot goed het is een keuze te hebben: ook al staat abortus in het Wetboek van Strafrecht, in ons land is het vooralsnog mogelijk een ongewenste zwangerschap af te breken.
Zaterdag, na De Ontdekking, was ik meteen gaan sporten (Rocycle, sorry) en had ik al tegen ‘het kindje’ gepraat (niet hardop, al staat het geluid tijdens die buitenaardse klasjes zo hard dat niemand het had gehoord). ‘Ze’ hoorde al bij me. Dinsdag wist hij zeker dat hij het wilde houden. Zielsgelukkig vielen we in elkaars armen in slaap: we kregen een kind. Woensdag begon ik te bloeden.
Ik wilde dat dit kindje bleef, voelde me heerlijk zwanger en zag mezelf al klussen met een dikke buik. Dat ging niet door, en de gevoelens die met het bloeden kwamen waren even sterk als de ontspannen zwangerschapshelderheid die ik in de weken daarvoor had ervaren. Ik voelde me leeg, letterlijk en figuurlijk. Depressieve gevoelens en gedachten raasden door mijn hoofd en legden me lam: in één keer had ik nergens zin meer in. Huilen tijdens mijn zwangerschap vond ik fijn, de lege tranen tijdens en na het bloeden helemaal niet. Bijzonder hoe tranen zo kunnen verschillen.
Vervang ‘miskraam’ door ‘zwangerschapseinde’
We besloten na De Ontdekking meteen open te zijn over deze zwangerschap. Ik ben groot voorstander van openheid over betekenisvolle (taboe)onderwerpen, in het bijzonder als het gaat om in licht zetten van zaken die vaak in het donker blijven. Bovendien realiseerde ik me dat als deze zwangerschap zou eindigen, we dat ook met onze dierbaren wilden delen. Ik ken de cijfers: één op de vijf zwangerschappen eindigt in een miskraam, en zeker in de eerste weken is die kans groot. Naarmate we ouder worden stijgt de kans op een miskraam. Wereldwijd zijn er 44 geregistreerde miskramen per seconde, de daadwerkelijke aantallen liggen waarschijnlijk veel hoger: onderzoek hiernaar staat in de kinderschoenen. "Het is vrij letterlijk een ondergeschoven kindje", zegt universitair docent gynaecologie Bernadette de Bakker hierover bij Spraakmakers, en: "Het was echt een vrouwenonderwerp en dat werd in de medische wetenschap traditioneel onderbelicht." Precieze cijfers zijn onduidelijk, ook omdat mensen die vroeg in de zwangerschap een miskraam krijgen vaak niet weten dat ze zwanger zijn. De meeste miskramen vinden plaats voor de twaalfde week van de zwangerschap. “Voordat de zwangerschapstest bestond, noemden we een vrouw pas zwanger als ze gefladder in haar buik voelde”, aldus emiritus hoogleraar Trudy Dehue en schrijver van Ei, foetus, baby (2023) onlangs in NRC.
‘Miskraam’ vind ik een rotwoord: te hard, te negatief en niet accuraat. Voor sommigen is het einde van een zwangerschap een opluchting, anderen hebben het niet eens door en meestal eindigt een vroege zwangerschap door een genetische afwijking, is het dan niet juist goed dat ons lichaam ons helpt? Ik besef dat ik dit zo kan zien omdat het mijn eerste zwangerschap(seinde) was. Misschien is mijn aversie tegen de hardheid van deze term gewoonweg een gevolg van mijn vrijeschoolachtergrond waar we houden van wol.
Openheid en zwangerschapseinde
Woensdag, op het moment dat mijn zwangerschap eindige dronk ik -toevallig of niet- koffie met oud-Concertgebouwcollega
. Fidessa is journalist en schrijft over werk & ouderschap. Met It takes a city pleit zij voor Ouderschap 2.0: meer steun en empathie, minder eenzaamheid en stress. It takes a city to raise a child. Onlangs startte ze met arts Renée Out de petitie Geef twee weken wettelijk rouwverlof na vroeg verlies in de zwangerschap. In de week die volgde stuurde ze me regelmatig een berichtje, en ontving ik een kaart met een hartverwarmend troostrecept in de bus; duidelijk iemand die weet hoe met deze levensgebeurtenis om te gaan. Niet onder het tapijt schuiven uit ongemak of angst voor emoties, maar er zijn. Ook mijn lieve vriendin N belde iedere dag, en A, en I en mijn zus en mijn vader. Waar ik eerst werd overladen door (soms voorzichtige, want: is het gewenst?) blijdschap bij “ik ben zwanger”, werd ik vervolgens overladen door liefdevolle troost bij “het is er niet meer”. Toen ik kort na mijn zwangerschapseinde huilend op de sneeuwwitte Zwitserse berg stond, omhelsde mijn goede vriend E me in onze dikke skipakken: “Je mag verdrietig zijn.” Anderen hielpen mij te erkennen en te voelen dat ook na zo een korte zwangerschap, en ook bij ambivalente gevoelens over het potentiële aanstaand ouderschap, verdrietig zijn bij verlies oké is. Tegen een ander had ik altijd gezegd dat, hoe kort of (on)gewenst ook, alle gevoelens er mogen zijn. Waarom lijkt het toch altijd zoveel lastiger zacht voor onszelf te zijn? De zelfgekozen openheid zorgde voor liefde en verbinding. Mijn goede vriendin maakte haar werk van Verlieskunst.
De geboorte van onze kinderwens
Precies een week nadat we besloten het kindje (maanzaadje) te houden, en een paar dagen nadat het ons verlaten had, gingen mijn geliefde en ik samen uit eten. Toen we proostten (wijn drinken mocht tenslotte weer) zei hij: “We hebben drie dingen te vieren: jouw boekcontract, ons nieuwe huis en de geboorte van onze kinderwens.” Deze zwangerschap heeft ons gebracht dat we zeker weten samen ouders te willen worden. Alle gevoelens, gesprekken en eerlijke openheid naar onszelf, elkaar en onze omgeving hielpen helder te krijgen dat we samen kinderen willen. Het voelt alsof dit kindje dat gebracht heeft.
Een aantal dingen die me opvielen in deze periode (niet chronologisch)
in Amsterdam moet je meteen een kraamzorg en kinderopvang regelen (bizar?!)
gewilde kraamzorg is al vol
het aantal mensen dat reageerde met: ‘NEEM EEN CASELOAD-VERLOSKUNDIGE!’ ga ik niet eens tellen (Google zelf maar)
er lijkt ineens een wereld open te gaan waarvan ik niet wist dat die bestond (een soort ons-kent-ons-wij-begrijpen-het/jou/dit?)
ik voelde me heel zwanger (borsten, moe) en nog zwangerder toen ik het wist
nadat ik leeggebloed was voelde ik me bijzonder snel helemaal niet meer zwanger, alleen maar leeg: zowel fysiek als mentaal
mijn verdriet na het einde van mijn zwangerschap was als een soort voortdurend zacht stromende rivier
pas toen ik zwanger raakte realiseerde ik me hoe anders ik mijn leven zou moeten gaan leiden (als je tips hebt voor blijven reizen en spontaan naar de film/kroeg/het strand; let me know)
ik hou zielsveel van mijn familie en vrienden
mijn inspiratie én mijn continue onrust verdwenen als sneeuw voor de zon (niet handig als je een boek schrijft)
dat wij eigenlijk geen idee hebben hoe je alles (veel?) moet aanpakken rondom zwangerschap en aanstaand ouderschap (we bleven maar zeggen ‘hoe doèn andere mensen dit?!’)
openheid, delen en hulp vragen zorgt voor liefde en verbinding
TEKEN de petitie. Vind hier meer over 12 soorten pril verlies.
Lees een aantal stukken van
hier:Hoe ga je om met een miskraam? Drie vrouwen delen hun ervaring en rouwverwerking in een documentaire: ‘Iedereen moet dit soort verlies begrijpen’: Filmmaker Janna Stolp (39) maakte de documentaire Maar je was er wèl over de emotionele impact van een miskraam. | Het Parool | 23 januari 2025
Aan het werk na een miskraam | FD | 23 februari 2023
Zwanger na jaren van injecties, puncties en echo’s: ‘Ineens ben je op onontgonnen terrein: het beloofde land van bolle buiken en blije baby’s’: Marieke Poelmann (37) schreef het boek Wonderkind verwacht voor vrouwen die zwanger zijn na een fertiliteitstraject | Het Parool | 17 april 2025
Aan het werk met een moederbrein | FD | 27 november 2024
Kijk- en luistertips
Battlefield of Dreams door Floor Houwink ten Cate: speeldata & tickets (theater)
To Baby or not to Baby - Een ontleding van de kinderwens | De Balie Amsterdam (Youtube, of podcast)
Leestips
Ei, foetus, baby - Een nieuwe geschiedenis van zwangerschap door Trudy Dehue (2023)
Soms wil ik een kind door
(2023)Baren buiten de box - Over hoe de geboortezorg niet voor iedereen gelijk is door Bahareh Goodarzi en
(2024)Het aantal abortussen in Nederland stijgt al enkele jaren. Hoe komt dat? |
| 11 april 2025Haal abortus uit het Wetboek van Strafrecht door Bregje Hofstede |
| 6 maart 2024Nee, vrouwen hebben niet vaak spijt van hun abortus | Pointer KRO-NCRV | 16 november 2023
OPROEP: IK BEN BENIEUWD NAAR WAAR JULLIE BENIEUWD NAAR ZIJN
Over welke seksualiteitszaken wil jij meer? Zijn er thema’s of onderwerpen die meer aandacht verdienen? Waarover wil je lezen/luisteren/horen/kijken/delen/denken? Stuur me een berichtje!

Anna is specialist seksuele ontwikkeling, opiniemaker en spreker. Wil je haar inhuren voor een evenement, workshop of training? Stuur een e-mail naar anna.desekswijzer@gmail.com
Wat mooi gedeeld. Sterkte met jullie verlies. En voor de toekomst als reactie op je vraag om tips: Wen allereerst aan het ouderschap, geef jezelf de tijd. Je hoeft niet meteen weer ‘spontaan’ te kunnen zijn, dat komt wel. En wanneer je daar wel weer naar verlangt (nogmaals, op je eigen tijd, laat je niets opleggen door verwachtingen of anderen, het kan echt na 2 dagen of 2 jaar zijn): ga voor een vaste avond oppas. Iets minder spontaan maar zoveel fijner dan het moeten regelen voor die ene keer. Wij hebben wekelijks een avond samen en dat geeft ons die avond vrijheid terug! Kids wennen er ook aan. Reizen hetzelfde: geef jezelf de tijd tot je dat aandurft. Wij zijn net een half jaar de wereld over gegaan met kids van 7, 5 en 2. Echt GEWELDIG. Kinderen zijn de leukste reisgenoten, zo nieuwsgierig en flexibel. Het kan juist nog!!
Wij hebben 3 kinderen uit 6 zwangerschappen en zeiden steeds tegen elkaar bij elke miskraam: "We willen wel een goede baby."